Błędy w CIT mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak powstanie zaległości podatkowych, sankcje podatkowe: np. odsetki za zwłokę, a nawet odpowiedzialność karno-skarbową.
W tym artykule przedstawiamy najczęstsze błędy w rozliczeniu CIT oraz sposoby ich unikania.
1. Nieprawidłowe ujmowanie kosztów uzyskania przychodów w CIT
Jednym z najczęstszych błędów CIT jest zaliczanie do kosztów wydatków, które nie spełniają definicji kosztów podatkowych (art. 15 ust. 1 ustawy o CIT):
- Wliczanie do kosztów podatkowych wydatków o charakterze prywatnym – zarządów / udziałowców / akcjonariuszy;
- Uwzględnianie w kosztach wydatków wyłączonych z kosztów podatkowych np. ujętych w art. 16 ustawy o CIT (np. kar umownych, odsetek niezapłaconych pożyczek);
- Błędne ujęcie kosztu uzyskania przychodu w źródle przychodów i w czasie – brak alokacji kosztów do danego źródła przychodów (źródło zyski operacyjne oraz źródło zyski kapitałowe), ujmowanie kosztów bezpośrednich podobnie jak koszty pośrednie, uwzględnienie w rozliczeniach wydatków, których poniesienie nie miało miejsce albo nie zostało udokumentowane, uwzględnianiu w kosztach podatkowych wydatków, w zakresie których nie da się wykazać związku z przychodem (chociażby potencjalnym).
2. Błędne rozpoznanie momentu powstania przychodu
Przychód powinien być rozpoznany zgodnie ustawą o CIT, a nie według uznania firmy. Do najczęstszych błędów w tym zakresie należą:
- Nieprawidłowe określenie momentu powstania przychodu – pomijanie zasady memoriałowego rozpoznania przychodu i stosowanie zasady kasowej (przychód w momencie uzyskania świadczenia / środków pieniężnych), pomijanie zasady rozpoznania przychodu dla usług ciągłych, rozliczanych w okresach rozliczeniowych;
- Błędne rozliczenie zaliczek dot. płatności oraz świadczeń, gdzie płatność jest ratalna;
- Brak rozpoznawania w ogóle przychodów z niektórych rodzajów świadczeń np. nieodpłatnych / częściowo nieodpłatnych świadczeń np. poręczenie; brak rozpoznawania przychodu z umorzenia zobowiązania np. od pożyczki;
- Brak rozpoznawania przychodów w danym źródle CIT – zyski kapitałowe / działalność operacyjna; w tym brak poprawnej alokacji przychodów, jeśli są one powiązane z oboma źródłami jednocześnie.
3. Nieprawidłowe stosowanie stawek CIT (9% vs. 19%)
Nie każda firma może stosować preferencyjną stawkę 9% CIT. Do najczęstszych błędów w tym zakresie należy:
- Nieuprawnione stosowanie stawki 9% CIT np. w wypadku zmian przy przekształceniach i innych operacjach kapitałowych;
- Brak monitorowania limitu przychodów do preferencyjnego opodatkowania i brak prawidłowego rozpoznawania przychodów w danych źródłach CIT (zyski kapitałowe / zyski operacyjne);
- Stosowanie 9% stawki CIT do dochodów ze źródła zyski kapitałowe.
4. Błędy w transakcjach z podmiotami powiązanymi
Firmy dokonujące transakcji z podmiotami powiązanymi muszą spełnić wymogi dotyczące cen transferowych. Do najczęstszych błędów w tym zakresie należą:
- Stosowanie nierynkowych cen transakcyjnych i braku rozpoznawania przychodów z nieodpłatnych świadczeń / częściowo nieodpłatnych świadczeń;
- Braki w dokumentacji dot. dowodów wykonania usług, w szczególności usług niematerialnych.
5. Nieprawidłowe rozliczenie strat podatkowych
Straty podatkowe można odliczać, ale obowiązują określone limity oraz przepisy szczegółowe dot. CIT. Do najczęstszych błędów w tym zakresie należą:
- Przekroczenie limitu odliczenia straty w danym roku podatkowym;
- Błędne przypisanie strat do lat podatkowych;
- Pomijanie zasad dot. rozliczenia straty podatkowej w odpowiednim źródle;
- Pomijanie zasad wykluczających / ograniczających rozpoznanie straty – np. w zakresie transformacji w grupie – podziałów, połączeń spółek, przekształceń podmiotowych, nabyć przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części.
6. Błędy w rozliczaniu ulg podatkowych (np. B+R, IP Box)
Ulgi podatkowe mogą obniżyć CIT, ale ich stosowanie wymaga precyzyjnej dokumentacji, prawidłowego rozpoznania oraz przygotowania. Do najczęstszych błędów w tym zakresie należą:
- Brak odpowiedniego wykazania kosztów kwalifikowanych do ulgi B+R;
- Nieprawidłowe rozliczenie dochodu z IP Box np. NEXUS/ podstawy opodatkowania;
- Brak prawidłowych ewidencji podatkowych;
- Błędne uznawanie działalności gospodarczej za działalność B+R, podczas gdy takowa nie spełnia warunków ujętych w ustawie o CIT i przepisów ustaw w niej wskazanych.
7. Nieprawidłowe rozliczenie podatku u źródła (WHT)
Przy niektórych transakcjach z zagranicznymi kontrahentami obowiązuje podatek u źródła (odsetki, dywidendy, usługi). Do najczęstszych błędów w tym zakresie należą:
- Brak pobrania WHT – brak identyfikacji transakcji podlegających WHT lub błędna ich identyfikacja;
- Brak dokumentów i informacji pozwalających na stosowanie stawek obniżonych podatku u źródła (WHT) bądź wyłączenia płatności z poboru – brak ważnych certyfikatów rezydencji, brak informacji o statusie zagranicznego podmiotu jako beneficjenta transakcji; brak należytej staranności płatnika w poborze WHT;
- Brak stosowania trybu zwrotowego „pay and refund” w wypadku płatności do podmiotów powiązanych, które przekroczyły w danym roku limity;
- Błędne stosowanie zwolnień podatkowych – pobór podatku u źródła (WHT) zgodnie ze stawkami podstawowymi, podczas gdy stosowanie preferencji podatkowych jest uzasadnione (brak efektywności podatkowej).
8. Błędy w kosztach finansowania dłużnego
Aktualne przepisy ustawy o CIT ograniczają możliwość zaliczania do kosztów podatkowych odsetek od pożyczek. Do najczęstszych błędów należą przekroczenie limitów finansowania dłużnego (3 mln zł / 30% EBITDA) i wliczanie kosztów finansowania dłużnego w koszty uzyskania przychodów – brak prawidłowego stosowania art. 15c ustawy o CIT i kolejnych.
9. Brak zgłoszenia schematów podatkowych (MDR)
Firmy muszą raportować schematy podatkowe, jeśli ich transakcje spełniają określone kryteria. Do najczęstszych błędów w tym zakresie należą:
- Nieprawidłowa klasyfikacja zdarzenia jako schematu podatkowego;
- Niezgłoszenie schematu podatkowego (MDR-1) – brak raportowania MDR, mimo wymogu;
- Niezgłoszenie schematu podatkowego na formularzu MDR-3 wraz z deklaracją CIT-8, mimo takiego obowiązku;
- Brak procedury MDR.
10. Opóźnienia w składaniu deklaracji CIT-8 i wpłatach zaliczek
Każda firma musi terminowo składać deklarację CIT-8 i wpłacać zaliczki na podatek dochodowy. Najczęstsze błędy w tym zakresie, to:
- Nieterminowe złożenie CIT-8.
- Niewłaściwe wyliczenie zaliczek na CIT;
- Błędy w kalkulacji podatku CIT;
- Błędy w załącznikach i w obowiązkach raportowych dot. CIT.
Jak zatem uniknąć błędów w rozliczaniu CIT? Do działań zapobiegawczych należy, bieżące monitorowanie zmian w przepisach podatkowych, korzystanie z doradztwa podatkowego, audyty dotyczące prawidłowości rozliczeń w CIT, bieżące monitorowanie i zarządzanie obszarem, procedura należytej staranności CIT.
Jeżeli niniejszy artykuł był dla Ciebie interesujący, możesz również zapoznać się z naszym wpisem:
- „Sprawdź czy masz wszystko pod kontrolą – lista kluczowych zagadnień przed złożeniem zeznania rocznego CIT-8.”
Jeśli masz wątpliwości dotyczące któregoś z punktów, skonsultuj się z nami przez formularz:
- „Konsultacja Wstępna”: https://ntaxhub.pl/kontakt/